Posłuchaj
Przeczytaj
Dzień dobry. Witam po raz pierwszy albo ponownie te osoby, które już wcześniej słuchały podcastu. Ja nazywam się Przemek, a to jest kolejny odcinek Podcastu polskiego.
To jest audycja dla osób, które uczą się polskiego i chcą popracować nad rozumieniem ze słuchu i nad wzbogaceniem słownictwa.
Dzisiaj przygotowałem kolejny odcinek z serii Nagłówki. Zapraszam do słuchania.
Liczba prób samobójczych dzieci wciąż rośnie. Tak dramatycznych statystyk jeszcze nie było.
Prześledźmy znaczenie poszczególnych słów i zwrotów. Przypominam, że tłumaczenie na angielski znajdziecie na blogu.
liczba
[angielski: number]
liczba to wyrażenie matematyczne, używamy go, kiedy w zapisie mamy co najmniej dwie cyfry. Oznacza to, że od 1 do 9 to cyfry, a od 10 to liczby.
Liczba czegoś to inaczej ilość czegoś. W teorii, słów tych używamy w dwóch różnych sytuacjach. Kiedy mówimy o rzeczach policzalnych, np. samochody, książki używamy słowa: liczba, natomiast kiedy mówimy o niepoliczalnych, np. mąka, cukier, używamy słowa: ilość.
W języku potocznym najczęściej jednak mówimy o ilości w przypadku obu tych grup. Możemy zatem mówić o liczbie samochodów albo ilości samochodów. Nie działa to w przypadku słowa “liczba” - nie mówimy nigdy o liczbie cukru czy mąki.
prób
[angielski: trial, attempt, rehearsal]
liczba pojedyncza to próba, liczba mnoga: próby. W naszym przykładzie mówimy o liczbie, o ilości, a to wymaga użycia dopełniacza, dlatego mówimy “liczba prób”.
Próba to działanie, które podejmujemy, żeby coś zrobić, osiągnąć. Mówimy wtedy, że próbujemy coś zrobić. Nie wiemy, jaki będzie wynik, ale podejmujemy próbę.
Tak przy okazji, podejmować próbę ma prostszy odpowiednik: próbować.
Słowem próba określamy też przygotowanie do czegoś, szczególnie, jeśli mówimy o występach publicznych. Na przykład grupy muzyczne i piosenkarze zwykle robią próby przed koncertem. Podobnie jest w teatrze. Żeby się przekonać, czy wszystko jest przygotowane jak należy, robi się próbę generalną.
Czasownik próbować ma też inne znaczenie: smakować, próbować jakiejś potrawy, jakiegoś dania, żeby sprawdzić, czy nam smakuje.
Oto przykłady:
- Zgadnij, co ci kupiłem. Masz trzy próby.
- Jutro grupa himalaistów podejmie próbę wejścia na K2.
- W czwartek premiera nowej sztuki Teatru Groteska. Dzisiaj będzie próba generalna.
- Od rana nie mogę się dodzwonić do Agaty. Spróbuję jeszcze raz wieczorem.
- Zrobiłem kurczaka curry. Chcesz spróbować?
samobójczych
[angielski: suicidal]
to słowo odnosi się bezpośrednio do prób, dlatego również stoi w liczbie mnogiej i w dopełniaczu. Forma podstawowa to: samobójczy.
Przymiotnik ten pochodzi od samobójstwo. Samobójstwo to inaczej zabicie samego siebie. Stąd próba samobójcza oznacza, że ktoś próbował popełnić samobójstwo, próbował się zabić.
Uwaga: słowo samobójcza usłyszycie też w kontekście rozgrywek sportowych. Jeśli piłkarzowi zdarzy się strzelić gola do własnej bramki, mówimy wtedy o golu samobójczym lub bramce samobójczej.
Inne przykłady:
- Anka ma za sobą dwie próby samobójcze.
- Adam od wielu lat zmaga się z depresją. Bywają dni, kiedy myśli o samobójstwie.
dzieci
[angielski: children]
liczba mnoga od słowa dziecko. Używamy je głównie, kiedy mówimy o rodzinie, która składa się zwykle z rodziców, czyli matki i ojca oraz właśnie dziecka lub dzieci, jeśli jest ich więcej. Dzieckiem nazywamy również każdą osobę nieletnią, która ma mało lat, niekoniecznie w kontekście wskazywania, czyje to dokładnie dziecko.
Przykłady:
- Anka i Maciek mają dwoje małych dzieci.
- Nieważne ile masz lat, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem.
- W niedzielę rano na placu zabaw zwykle jest mnóstwo dzieci.
- Ten film jest przeznaczony dla dzieci.
wciąż
[angielski: still]
To słowo oznacza, że coś się dzieje albo też nie dzieje się przez jakiś okres. Używamy je też, gdy chcemy podkreślić, że jakaś sytuacja powtarza się raz po raz.
Na przykład:
- Od paru miesięcy paliwo wciąż drożeje.
- Maseczki wciąż obowiązują w placówkach ochrony zdrowia i w aptekach.
- Jest już ósma wieczór, a Marek wciąż jest w pracy.
- Trwa akcja ratownicza. Wciąż nie udało się ewakuować wszystkich poszkodowanych.
rośnie
[angielski: grows, increases]
czasownik rosnąć oznacza, że coś staje się większe, wyższe, ważniejsze niż było dotychczas.
- Wasze dziecko tak szybko rośnie!
- Inflacja rośnie systematycznie od paru miesięcy.
- W ubiegłym tygodniu znowu wzrosła liczba zakażeń koronawirusem.
- Dzięki działaniom organizacji pozarządowych rośnie świadomość społeczna ludzi odnośnie zmian klimatu.
dramatycznych
[angielski: dramatic]
dramatyczny to przymiotnik służący do opisywania jakiegoś zjawiska. Ma on bardzo dosadne znaczenie, używamy go, żeby wyrazić wielkie znaczenie, wielki rozmiar czegoś albo też zjawisko, które niesie wielkie, poważne konsekwencje. W tym przypadku mówimy o dramatycznych statystykach, czyli takich, które wskazują na duży rozmiar problemu.
Przykłady użycia:
- Podczas powodzi sytuacja we Wrocławiu była dramatyczna.
- Naród ukraiński toczy dramatyczną walkę o niepodległość swojego kraju.
- Z frontu dochodzą dramatyczne doniesienia.
statystyk
[angielski: statistics]
Słowo statystyka w liczbie pojedynczej oznacza naukę, która zajmuje się metodami pozyskiwania i prezentacji oraz analizy zjawisk, szczególnie masowych.
W liczbie mnogiej słowo statystyki oznacza zebrane dane, liczby, informacje.
Przykłady:
- Na studiach miałem statystykę, ale nie lubiłem tego przedmiotu.
- Urząd statystyczny jeszcze nie opublikował statystyk urodzeń za ubiegły rok.
- Według statystyk, z telefonów komórkowych korzysta dzisiaj 96 procent dorosłych Polaków, z czego 78 procent korzysta ze smartfona.
jeszcze, jeszcze nie
[angielski: not yet, still]
w naszym przykładzie słowo jeszcze w połączeniu z przeczeniem oznacza, że dane działanie, dana sytuacja nie nastąpiła, nie zaczęła się do momentu, kiedy o niej mówimy albo też do jakiegoś określonego momentu w czasie w przeszłości lub w przyszłości.
Zobaczmy na przykładach:
- Mariola jeszcze nie wie, czy dostanie tą pracę, o którą się stara.
- Moje dzieci są jeszcze małe, nie chodzą jeszcze do szkoły.
- Dochodziła dwudziesta, a Marek jeszcze nie wrócił z pracy.
- Nie przyjedziemy do ciebie w piątek, bo jeszcze nie będziemy mieli samochodu.
Tym słowem kończymy dzisiejszy odcinek. Na koniec przeczytam jeszcze raz cały nagłówek:
Liczba prób samobójczych dzieci wciąż rośnie. Tak dramatycznych statystyk jeszcze nie było.
To tyle na dzisiaj. Daj znać, jak Ci się podobał dzisiejszy odcinek. Kliknij gwiazdkę albo łapkę w programie, którego używasz do słuchania podcastów. Ułatwi to innm znalezienie kolejnych odcinków.
Prześlij link komuś kto też uczy się polskiego.
Jeśli nie chcesz przegapić żadnego odcinka, polub profil Podcastu polskiego na Facebooku. Zerknij też na Instagram. Linki znajdziesz na blogu.
Do usłyszenia!
(Fot. Ali Jouyandeh - Unsplash)