Posłuchaj
Przeczytaj
Dzień dobry. Witam w czwartek jedenastego listopada, kiedy w Polsce świętujemy Narodowe Święto Niepodległości. A zatem dzisiaj czas na krótką lekcję historii. Pełny tekst nagrania znajdziecie, jak zawsze, na stronie Podcastpolski.pl. Dodatkowo wyjaśniam tam znaczenie niektórych słów użytych w tekście. Warto więc tam zajrzeć.
A teraz zapraszam do słuchania.
Jedenastego listopada w Polsce obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości (National Independence Day). Jest to święto państwowe ustanowione dla upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku, po 123 latach zaborów.
Co to są zabory? Zabory to po angielsku partitions. W latach 1795-1918 trzy mocarstwa: Rosja, Prusy i Austro-Węgry trzykrotnie dzieliły między siebie kolejne obszary Polski. Po trzecim rozbiorze kraj nasz całkowicie zniknął z mapy Europy i świata.
Polacy podejmowali wiele prób odzyskania niepodległości, ale bez skutku. Niemal każde powstanie (upraisal) przeciwko zaborcom (aggressors) kończyło się fiaskiem (fiasco / failure).
Niepodległość odzyskaliśmy dopiero w 1918 roku. Święto zostało ustanowione w 1937. Dlaczego wybrano 11 (jedenasty) listopada ? Mianowicie 11 (jedenastego) listopada rozejmem w Compiègne we Francji zakończyła się I wojna światowa. W tym samym czasie, bo 10 (dziesiątego) listopada przybył do Warszawy Józef Piłsudski, dowódca sił zbrojnych, polityk i mąż stanu (commander-in-chief, politician and statesman). Powierzono mu misję utworzenia rządu narodowego.
Jednak w 1945 roku święto to zostało zniesione. W jego miejsce ustanowiono Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone 22 (dwudziestego drugiego) lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Był to pierwszy oficjalny dokument, który określał, że Polska będzie po wojnie budowana jako państwo socjalistyczne (socialist state). Warto dodać, że Manifest Lipcowy został zatwierdzony przez przywódcę Związku Sowieckiego Józefa Stalina i ogłoszony po raz pierwszy w Moskwie.
Do świętowania niepodległości 11 (jedenastego) listopada wróciliśmy dopiero w 1989 roku, po zmianie systemu politycznego (political system) w naszym kraju. Jako narodowe święto jest to dzień wolny od pracy.
A jak świętujemy?
Główne obchody Święta Niepodległości z udziałem najwyższych władz państwowych odbywają się w Warszawie, na placu Piłsudskiego, przed Grobem Nieznanego Żołnierza (Tomb of the Unknown Soldier). Mają one bardzo uroczysty charakter. Można odnieść wrażenie, że nie jest to dla nas okazja do radowania się, ale do głębokiego smutku. To nasza narodowa cecha: święta narodowe są dla nas czymś wręcz świętym, należy więc zachować powagę.
Jednak od paru lat to się zmienia. Organizowane są inscenizacje historyczne (historical stagings), wykłady (lectures), koncerty pieśni patriotycznych (patriotic songs concerts). Przybyłym rozdawane są specjalnie wydane na tą okazję śpiewniki (songbooks). W wielu miejscach odbywają się biegi (running events), a nawet turnieje strzeleckie (shooting tournament).
Najgłośniejszą bodaj inicjatywą są marsze niepodległości (independence marches). Ostatnio coraz częściej przyjmują one bardzo nacjonalistyczny charakter (nationalistic flavor). Są nie tylko świętowaniem niepodległości, okazją do wyrażenia przywiązania do państwa, ale coraz częściej do okazywania wrogości wobec wszystkich, którzy mają inne poglądy niż narodowcy.
Coraz częściej dochodzi do bójek czy wręcz ataków na innych manifestujących, a nawet na policję, która tego dnia pilnuje porządku. Tak było na przykład w 2020 roku, kiedy spalono wóz transmisyjny stacji telewizyjnej TVN, a także obrzucono racami jedno z mieszkań. Sam przemarsz był nielegalny, a mimo to się odbył.
W 2021 roku nie wydano zgody na marsz w Warszawie. Organizatorzy odwołali się do sądu (they appealed to a court), ale przegrali. Mimo to tuż przed 11 (jedenastym) listopada uznano go za wydarzenie państwowe (state event), co sprawiło, że jednak mógł się odbyć. W ten sposób władze pokazały, że za nic mają prawo i wyroki sądów i będą postępowały według własnego uznania (in their sole discretion).
W ten sposób Dzień Niepodległości w niektórych miejscach w kraju ma coraz mniej wspólnego z radosnym, wspólnym świętowaniem, a coraz więcej z polityką.
***
Tym akcentem kończę ten podcast. Mam nadzieję, że był ciekawy nie tylko z uwagi na część historyczną, ale także na ukazanie jak Polacy świętują odzyskanie niepodległości obecnie. Mam nadzieję, że poznaliście przy okazji parę nowych słów i wyrażeń w języku polskim.
Jeśli nie chcecie przegapić żadnego odcinka, polubcie profil Podcastu polskiego na Facebooku. Wpiszcie nazwę w wyszukiwarkę na Fejsie i kliknijcie Polub to.
Przypominam, że Podcast polski znajdziecie również na Instagramie.
A dla tych, którzy chcą jeszcze więcej materiałów i są gotowi wesprzeć rozwój Podcastu, stworzyłem profil na Patreon, gdzie zamieszczam dodatkowe teksty i ćwiczenia.
Zachęcam do kilkukrotnego odsłuchania Podcastu i przeczytania tekstu, do powtarzania słówek i zwrotów.
To tyle na dzisiaj. Do usłyszenia!
(Fot. Kris Cros - Unsplash)