Oto siódmy odcinek podcasta, zatytułowany: W niedzielę odbyły się wybory parlamentarne.
Poniżej pełny tekst
Hello. My name is Przemek and this is Podcast polski.
For those who are listening to us for the first time, just a quick note. Episodes marked as “nagłówki” contain short headlines with explanations of the words used in them with additional examples. Here’s today’s headline:
W ubiegłą niedzielę w Polsce odbyły się wybory parlamentarne. Polacy wybierali 460 posłów i 100 senatorów. Większość foteli w sejmie zdobyła partia rządząca przez ostatnie cztery lata.
ubiegła niedziela
niedziela to oczywiście Sunday
ubiegła oznacza poprzednia, ostatnia, ta, która właśnie minęła, po angielsku powiemy last Sunday. Słowa tego używamy, kiedy mówimy o dniach lub okresach, które minęły, i tak powiemy
W ubiegły poniedziałek
W ubiegłym tygodniu
W ubiegłym miesiącu
W ubiegłym roku.
odbyły się
bezokolicznik (infinitive) odbyć się - to be held, to take place
tutaj słowo to zostało użyte w czasie przeszłym. Inne przykłady:
Jutro w Krakowie odbędzie się koncert Stinga.
W przyszły wtorek odbędą się w szkole warsztaty gospel.
wybory
elections. Gdy mówimy o polityce, używamy zawsze liczby mnogiej, a zatem: wybory parlamentarne, wybory prezydenckie, wybory samorządowe. Jednak słowo to oczywiście nie ma zastosowania jedynie do mówienia o polityce. Mówimy o osobistych wyborach, o trudnych wyborach. Jednak mówiąc o sprawach osobistych, zazwyczaj używamy liczby pojedynczej, czyli wybór. I tak powiemy na przykład:
Zofia stała przed trudnym wyborem.
Wybór właściwej drogi kariery nie zawsze jest łatwy.
Marek nie miał innego wyboru, musiał odejść z firmy.
parlamentarne
przymiotnik od parlament. Tutaj w liczbie mnogiej. W liczbie pojedynczej powiemy: parlamentarny albo parlamentarna.
Polski parlament składa się z dwóch izb: niższej, czyli sejmu oraz wyższej, czyli senatu. Wybory odbywają się co cztery lata.
Słowo parlamentarny - oprócz określenia na przykład wyborów parlamentarnych czy komisji parlamentarnej, ma też znaczenie przenośne. Oznacza mianowicie: zgodny z dobrymi obyczajami. To znaczenie spotykane jest niezmiernie rzadko. Właściwie jedynie w zestawieniu ze słowem “słownictwo”.
Parlamentarne słownictwo - oznacza słownictwo, wypowiedzi zgodne z dobrymi obyczajami, bez słów uznanych za obraźliwe czy niecenzuralne.
Jego przeciwieństwo, czyli nieparlamentarny oznacza słownictwo zawierające obraźliwe czy niecenzuralne słowa lub sformułowania.
Polacy
w liczbie pojedynczej powiemy: Polak - o mężczyźnie, a Polka - o kobiecie, jeśli kobiet jest więcej powiemy: Polki
wybierali
bezokolicznik to: wybierać, tutaj w formie niedokonanej, czyli imperfective. Dlaczego imperfective? Bo informacja skupia się na działaniu, nie na efekcie.
Gdybyśmy skupili się raczej na wyniku, to powiedzielibyśmy: Polacy wybrali.
Inne przykłady:
Podobają mi się te dwie kurtki. Nie wiem, którą wybrać.
Marta była w ostatniej klasie liceum. Musiała wybrać, na jaką uczelnię złoży papiery.
wybierali kogo? co? posłów i senatorów
poseł - to członek niższej izby, czyli sejmu
senator - to członek izby wyższej, czyli senatu
większość
oznacza - więcej niż połowę, może to oznaczać 51 proc., ale może też oznaczać 99 proc. W praktyce często dookreśla się te wielkości. I tak w przypadku np. 51 proc. powiedzielibyśmy niewielką albo minimalną większością. W przypadku 99 proc. zaś użylibyśmy określenia: przeważającą, a nawet przytłaczającą
fotel
po angielsku armchair, jednak tutaj słowo to użyte jest w znaczeniu angielskiego “seat”. A zatem chodzi o miejsce - a nie o fizyczny fotel, chociaż posłowie i senatorowie rzeczywiście zasiadają w fotelach. Inne przykłady:
Fotel prezesa pozostawał pusty przez dwa miesiące.
Odkąd Piotr odszedł z firmy, na fotelu kierownika był wakat.
O fotel prezydenta walczyły trzy osoby.
zdobyła
czas przeszły od bezokolicznika zdobyć: to win, to gain, ale też to achieve, czyli osiągnąć coś
Marta zdobyła złoty medal na mistrzostwach regionu.
Zbyszek zdobył najwyższy szczyt Karpat.
Jarek zdobył tytuł pracownika miesiąca.
Janek zdobył w końcu serce Iwony.
partia
party. tutaj w znaczeniu ugrupowanie polityczne, może być partia demokratyczna, partia komunistyczna i wiele innych. Słowo to może też oznacza część czegoś.
Jeśli powiemy:
Dzisiaj przywieźli partię towaru, to mamy na myśli, że dostarczono nam część towaru, który zamówiliśmy czy kupiliśmy.
Partia używamy w jeszcze innym znaczeniu, mianowicie: kandydat na męża lub kandydatka na żonę, zwykle odpowiedni. Zatem częściej powiemy
Monika jest dobrą partią dla niego.
Niż
Monika nie jest dobrą partią dla niego.
Choć oba użycia są prawidłowe
rządząca
przymiotnik w rodzaju żeńskim, w rodzaju męskim powiemy rządzący, a w nijakim - rządzące; oznacza: sprawującą władzę. Po angielsku powiemy: ruling, governing. Przymiotnika tego zazwyczaj używamy mówiąc o partii, tak jak w tej informacji - czyli partia rządząca. Możemy też powiedzieć rządzące reguły, rządzące zasady, np.
Reguły rządzące w tej szkole są bardzo surowe.
Jeszcze raz posłuchajmy całej informacji:
W ubiegłą niedzielę w Polsce odbyły się wybory parlamentarne. Polacy wybierali 460 posłów i 100 senatorów. Większość foteli w sejmie zdobyła partia rządząca przez ostatnie cztery lata.
Just a quick reminder. You can find all the episodes accompanied by full transcripts on my blog Podcastpolski.blogspot.com. I created also a Facebook page. You may want to follow it not to miss new episodes.
And if you’re interested in one on one lessons or in practicing speaking, I offer lessons on italki - a platform where you can find teachers and partners for language exchange. Just look for: Przemek - among teacher of Polish.
Thank you for listening. Dziękuję za uwagę. Do usłyszenia.
(Photo Arnaud Jaegers on Unsplash)